Satrançta Yasaklar

[Admin]

Merhaba

Birçok satranç oyuncusunun satrancını geliştirmek
istediğini biliyoruz.. En azından foruma üye olan arkadaşların bu
niyeti taşıdığını söyleyebiliriz.. Satrancını geliştirmek isteyen
arkadaşlar sürekli bir formul peşinde koşarlar.. Onlar isterlerki
matematiksel bir denklemde olduğu gibi sırası ile yapılması gerekenler
ifade edilsin.. bizde onları yapalım ve satrancımız gelişsin.. Aslında
bu düşünce yapısı tek başına bile taktidiri hak eden bir
yaklaşımdır.. Ne varki böyle sihirli formüllerin ucu bucağı
yoktur.. Herkes kafasına göre belkide doğruluk payları çok
yüksek olan bir sürü formul üretir durur..
Birçok makalede satrancın gelişiminde neler yapılmasına bu
yönü ile haddinden fazla yer verir..

Ben konuya biraz daha farklı yaklaşmak istiyorum.. Satranç ta
yapılması gerekenlerden ziyade yapılmaması gerekenleri göz
önünde bulundurmak gerekliliğinden !!..
Zira bir satranç oyuncusu bazen gelişim süreci
içinde doğru adımlar attığı gibi yapmış olduğu Yapılmaması
gerekenler yüzünden bu süreç olumsuz
etkileniyor.. Peki Nelerdir Satranç ın yasakları .. Bu konuya
aslına bakarsanız birlikte tartışmayı pek isterim..

Konuyu başlatan olarak aklıma gelen birkaç yasaktan hemen
bahsetmek istiyorum.. Değerli arkadaşlarımın bu konuya katkı
göstereceklerini var sayarak ;

1. Blitz (Yıldırım-5 Dk) Partileri Oynamak YASAK : Belkide
günümüzde satranç a yeni başlamış veya orta
düzey hatta biraz ileri düzey de kabul edebileceğimiz
birçok oyuncunun yaptığı temel hatalardan birisi 5 dk lık
maçlar yapmasıdır.. Bilindiği üzre satranç Hesap
yeteneği ile paralel bir oyundur diyebiliriz.. Bu kadar kısa bir
süre içinde özellikle orta düzey ve daha aşağı
düzeyde oyuncunun hesap yeteneği ne olabilirki 5 dk lık
maçlar yapıyor ?.. Peki Yıldırım partiler hiç mi
oynanmamalı.. Bu sorunun cevabı oyuncunun düzeyi ile birebir
alakalıdır.. çoğunlukla Blintz partiler çok yüksek
düzeyde satrançcıların Açılış Repertuarlarını TEST
etmek üzere sıklıkla kullanılan bir yöntemdir.. Bana
göre Blitz partiler bunun dışında da kullanılmamalıdır..
Peki Satranç partilerimiz en az kaç dakikalık olmalıdır ?
işte bu çok önemli bir noktadır.. Kanaatimce satranç
a yeni başlayan bir oyuncu EN AZ 20 Dk lık , mümkünse DAHA
FAZLA SÜRELİ satranç maçları yapmalıdır..

2.Satranç Çalışmaya Açılış veya Oyun Sonu çalışarak Başlamak YASAK ! :
Birçok satranç oyuncusu Satranç a Oyun sonu
çalışarak başlanması gerekliliğini söyleyebilir... Ne varki
bu teze şu sebeplerden dolayı katılamıyorum.. yine Değerli
arkadaşlarımın bu konudaki fikirleri ile konuya daha ayrıntılı bakma
şahsı elde edebiliriz..
Bilindiği gibi Satranç temelde 3 kısımdan oluşur..
Bunlar 1-Açılış (Oyun Başlangıcı)
2-Oyun Ortası
3-Oyun Sonu
Bu 3 bölümünde ortak paydası aslında Satranç ın
ortak paydası olan HESAP YETENEĞİDİR.. Özellikle oyun sonu
inanılmaz hesap yeteneği gerektiren bir bölümdür..
Çoğu oyuncu yanlış olarak satranç a oyun sonu
çalışarak başlar.. öyleki bu çalışma onlara
başlangıçta inanılmaz sıkıcı , boğucu gelir.. belli bir
süre sonra haklı olarak bu çalışmayı sonlandırır.. Zira
kişiler zevk almadığı bir çalışmayı ne kadar devam ettirebilir
ki ?.. Peki Oyun sonu nu bu kadar sıkıcı ve çekilmez yapan nedir
?.. ifade ettiğimiz gibi Oyun sonu Yüksek hesap yeteneği
gerektirir.. Satranç a yeni başlayan bir oyuncunun bu yeteneği
henüz gelişmediğinden dolayı hesap gerektiren konumlar oyuncuyu
çok kısa sürede sıkacaktır.. Bu aslında Açılış ve
Oyun ortası kısımları içinde kısmen söylenebilir..
Peki Ne yapılmalıdır? sorunun cevabı doğal olarak Hesap yeteneğinin
artırılması için yapılacak çalışmadır.. uzun süre
sıkıcı da olsa buna tahammül edip oyun sonu çalışan bir
kişinin muhakkak hesap yeteneği gelişecektir.. Ancak madem bu bir oyun
bunu daha zevkli hale getiren ve aynı zamanda hesap yeteneğini
geliştiren Taktik unsurları çalımak daha doğru bir yaklaşımdır..
Kanaatimce satranca
yeni başlayan bir oyuncu EN AZ 6 AY süre ile BAŞKA HİÇBİR
ŞEY ÇALIŞMADAN SADECE TAKTİK ÇALIŞMALIDIR.. bu
şekilde hesap yeteneği gelişmiş .. Mat temalarını kavramış bir oyuncu
artık satranç çalışmaya oyun sonu çalışarak devam
edebilir..

3. Veziri oyuna erken sokmak YASAK ! : Kural olmamakla birlikte
şunu söylemek yanlış olmaz.. ÇOK ÖNEMLİ BİR
GEREKÇE YOKKEN VEZİRİNİZİ OYUNA ERKEN SOKMAYIN.. Açılış
prensipleri öğrenildikçe ve ağır yenilgilerle biten
maçlarınız sonrasında birtakım kavramları bilmenin önemi
dahada ehemmiyet kazanır.. Hemen her satranç a yeni başlayan
oyuncunun ilk öğrendiği çoban matı teması adeta
satranç oyuncusunun seratonin düzeyini artırır.. Böyle
elde edilen galibiyet o kadar büyük haz verir ki bir yenisini
yapma sırası dört gözle beklenir.. Ne varki bu şekilde
satranç oynamak çok yanlıştır.. Bu sebeple
Açılışlarımız Genel Açılış kaidelerine uygun olarak
yapılmalıdır..

4.ORANGUTAN Açılışları Seçmek YASAK:
Satranç a yeni başlayan veya orta düzey bir oyuncunun
bilmesi gereken temel bazı açılışlar vardır.. Bu oyuncular
italyan Açılışı, Şah gamibiti, Danimarka gambiti
açılışlar seçmelidir !!.. Defaatle vurgulamamıza rağmen
malesef örneğin 1.e4 e d6 oynamasını öğütleyen
Antrenörlere rastlamak beni bir hayli üzüyor.. Zira
Rakibin bu hamlesini şaşkınlıkla karşılayacağını ümit ederek ucuz
zaferler peşinde koşan bu antrenörler aslında talebelerine
büyük haksızlık yaptıklarının farkında değildir.. veya 1.e4
yerine 1.c3 veya 1.d3 gibi ne olduğu belli olmayan Açılışlar
öğretenlerin sayısı hiç te küçünsenmeyecek
derece çoktur.. işte bu tip Orangutan Açılışları ile
belki turnuvalarda saçma sapan başarılar elde edebilirsiniz..
ancak oyuncunuzun satranç oynama zevki belli süre sonra
körelecek ve bunun sonucu genç yaşta emekli olan
birçok oyuncunun daha yolun başında çoğalmasına sebep
olacaksınız.. Minicik çocuklara Pirc , Şah Hint, Fransız
Savunması öğreten bu kişileri kınıyor ve ayıplıyorum.. Hele daha
sonra böyle konumlara Transpoze olmasını sağlayan 1...d6 gibi
hamleleri salık verenlerin gözlerini kısa süreli
galibiyetlere diktiklerini gördükçe Kahr oluyorum..
Bunun yerine Temel Açılış prensiplerini öğretmek , Merkez
kavramını anlatmak , önce hafif fügürlerin oyuna girmesi
gerekliliğini vurgulamak , Rok atarak şahı güvenliğe almanın
önemini anlatmak ve Rakibe Atak yöntemlerini öğretmenin
satranç oyuncusu üzerindeki olumluluklarını
gözlemlemek varsa bu konudaki eksiklikleri gidermek bir
Antrenörün öncelikle yapması gerekenlerdir.. Siz siz
olun Orangutan açılışları yapmayın ,, yapmayı önerenleri de
şiddetle uyarın !

[Admin]

Devamı...

5.Satranç Problemlerinin Çözümüne Bakmak YASAK :
Satranç gelişimindeki en önemli unsurun TAKTİK olduğunu
söylemiştim.. Taktik sorularını çözmenin zevkini
çözenler iyi bilirler.. Her soru için Kaide olmamak
üzere 5 dk zaman ayırın.. Bu 5 dk lık süre içinde
soruyu doğru şekilde çözmeye çalışın.. Bulmuş
olduğunuz çözümü mutlaka bir Kağıda Notasyon
olarak not edin.. ve Çözümden eminseniz cevap ile
karşılaştırın.. Taktik çalışmaya Tek başına yerine eğer
mümkün se iki kişi başlayın.. Arkadaşınız sizin
çözümünüzü kontrol etsin doğru veya
yanlış olduğunu söylesin.. Eğer cevabınız yanlış ise o soru
için tekrar 5 dk lık bir süre başlatın ve soruyu
çözmeye çalışın.. Arkadaşınız yine cevabınızı
kontrol etsin .. eğer soruya yine yanlış cevap vermiş iseniz ASLA
CEVABINI ÖĞRENMEK İÇİN ÇÖZÜME BAKMAYIN..
bunun yerine bu soruya bir başka gün çözülmek
üzere not edin.. Unutmamalisiniz ki çözülemeyen
her soru satranç cıda derin izler bırakır..



6. Önünüze Gelen Her Satranç Sorusunu Çözmek YASAK !
Bu öneri birçoğunuzun tuhafına gidebilir.. Burada
vurgulamaya çalıştığım mevzu şudur.. Satranç
problemlerini konulara göre çalışmakta büyük
fayda vardır.. Örneğin problem çözmeye yeni başlayan
bir satranç oyuncusu öncelikle 1.Hamlede Mat
örneklerine bakması gereklidir.. Zira Mat temasının kavranması
için bu sorular çok önemlidir.. Satrancımız
ilerledikçe 2.hamlede Matlar.. daha da ilerledikce , Boğmaca
Matı teması, At çatalları, Sürükleme, Koridor Matları,
Celpetme gibi burada adlarını uzun uzadıya sayabileceğimiz
birçok temayı ayrı ayrı ele almak gereklidir..Bu şekilde Taktik
çalışmak oyuncuya her defasında yeni bir temayı
öğretecektir.. bunların yerine karışık soruları
çözmekle başlayan bir oyuncu daha çok zaman
kaybedecektir.. soru çözmenin yararını tekrar vurgulamama
gerek yok sanırım.. Muhakkak her soru oyuncuyu zirveye
götüren merdivenin bir basamağını oluşturur.. ancak bu
merdivenleri SİSTEMATİK çıkmakta büyük fayda vardır..



7. Notasyon TUTMAMAK YASAK: ister bir turnuva maçınız
olsun isterse arkadaşınızla hoş zaman geçirmek için
oynadığınız bir satranç partisi olsun veya bir satranç
kulubunde oynanan bir satranc maçı olsun mutlaka NOTASYON TUTUN
!!.. Satranç ta gelişim kişiseldir.. öyleki her oyuncunun
gelişimi birbirinden tamamen farklıdır.. oyuncular oynadıkları
oyunlardan sonuç çıkarabilmek için veya yapmış
olduğu hataları değerlendirmek için oyunlarını kayıt altına
almalılar.. böylece Maç sonrası yapılacak olan analizler
ile hatalar veya eksikler tespit edilir.. ve düzeltilme şansını
yakalarsınız..



8. Tembel Olmak YASAK : Burda bahsi geçen Tembellik
sadece satranç çalışmakta gösterilen tembellik
değildir.. Oyun sırasında iken hamle sırası kendinde olan oyuncunun
hiç düşünmeden DAN DUN oyun oynamasından söz
ediyoruz.. Bir satranç oyuncusunun başına gelecek en
kötü şey Satranç Tembelliği adını verdiğimiz
durumdur.. Bu kişi hesaplamak yerine konuma şöyle göz ucuyla
bakıp rastgele sadece mevcut bir tehditi savuşturmak üzere
hamleler yapmasıdır.. Bunun yerine Her konumun bir önceki konumdan
tamamen farklı olduğunu akıldan çıkarmamak gereklidir.. ve Her
konum için mutlaka düşünmek ve bu düşünce
sonrasında hamle yapmak gereklidir.. Bunu yaparken kabaca şöyle
bir yöntem izlenebilir.. Rakibin son hamlesini anlamaya çalışın:
Rakibinize saygı duyun, onun yapmış olduğu son hamlesi ile ne yapmaya
çalıştığını anlamak ve kurmuş olduğu bir plan varsa bu planı
bulmak gereklidir.. Sadece Kendi oyununuzu oynamaya çalışmayın..
unutmayın ki karşınızda da bir makam var
.. Hamle sırası size geldiğinde Hamlenizi yapmadan önce Tahtada
boşta taş varmı mutlaka bakın.. Genellikle bir Tehdit yaratacak
hamleleri tercih edin.. Edilgen hamleler yerine daha Aktif oynamaya
çalışın.. En ümitsiz konumlarda bile soğuk kanlılığınızı
koruyon.. size Saçma da gelse her hamleye kabaca bakın.. Bir
Plan kurun ve bu planı sürekli sebepsiz yere değiştirmeyin.. Kesin
olarak yanlış olduğuna kanaat getirmeden Planınızdan vaz
geçmeyin ve planınız doğrultusunda oynayın..



9. Kendinizden Çok Kuvvetli Oyuncularla Satranç Oynamak YASAK :

9. Kendinizden Çok Zayıf Oyuncularla Satranç Oynamak YASAK:
Aslında Her ikisinin de temel bir mantığı vardır.. Şöyleki .. Bir
satranç oyuncusu kendisinden çok kuvvetli bir oyuncu ile
sürekli oynar ise öyle yada böyle satrançı bir
nebze gelişecektir.. ancak verimlilik baz alınırsa bunun sağladığı
katkı pekte doyurucu değildir.. Zira bu şekilde rakiplerle oynayan bir
satranç oyuncusu sürekli demoralize olacak ve çoğu
zaman rakibinin yaptığı yada yapmaya çalıştığı şeyleri
anlayamayacaktır.. Bunun tam tersi olan durum ise yani Kendisinden
çok zayıf oyuncu ile satranç oynamak belki hoş zaferlere
imza attıracak ancak gelişim verimliliğine katkısı olmayacaktır.. Her
iki seçeneğide bir kenara bırakıp , Kendi Kuvvetinize yakın veya
biraz daha kuvvetli oyuncularla satranç oynayın.. Hele hele şunu
asla yapmayın ; Rating i bugün 3000 lere yakın olan satranç
programlarına karşı oynayarak satranç oynamayın.. Şundan emin
olabilirsiniz bunun için harcayacağınız zamanla daha verimli
işler yapabilirsiniz..



10.Hamle Geri almak YASAK: Gerek karşınızdaki oyuncu bir insan
olsun gerekse makina olsun asla hamlenizi geri alıp daha avantajlı
olabileceğinizi düşündüğünüz konuma yada
durumu kurtarabileceğiniz bir konuma geri dönmeyin.. Oynayacağınız
hamleyi hesaplamadan yapmayın.. Sık sık hamle geri alan oyuncu zaman
içinde SATRANÇ TEMBELLİĞİ HASTALIĞINA yakalınır.. Nasıl
olsa yanlış çıkarsa geri alırım düşüncesi hakim olur..
Her maçınızı Turnuva kurallarına göre oynayın..
Dokunduğunuz taşı mutlaka oynayın.. ister turnuva da olsun isterse
dostça yapılan antrenman niteliğinde maç olsun bunu
alışkanlık haline getirin.. Özellikle satranç ca yeni
başlayan oyuncular kendilerine Şah çekildiği zaman
heyecanlandığını biliyorum.. Böyle bir durumda Hemen şahını tutan
oyunculara ve şahını oynamak zorunda kaldığı için maç
kaybeden oyuncuların sayısı azınsanmayacak kadar çoktur.. şu
kuralı asla unutmayın.. Rakibiniz size ŞAH çekitiğinde ;
Rakibinize içinizden KIZIN "Senmisin bana şah çeken
öyleyse senin şu şah çeken taşını yiyeyimde gör " diye
düşünün.. Yani öncelikle Şah çeken taşı
almayı düşünün , eğer bu mümkün değilse
Şahınızı korumayı 2.amaç edinin bunun için araya taş
kapatmayı hesaplayın.. unutmayın Şahı kaçmak en son
düşüneceğiniz şey olmalı.. Bu söylediklerim kural
olmamakla birlikte düşünce yapınızı bu şekilde
şekillendirin.. eğer şahı kaçmak avantajlı ise Kaçmaktan
utanmayın.. Konu hazır Şah çekmeye gelmişken şunuda
söylemekte fayda var Gereksiz yere Şah çekmeyin !
Şah çekmeyi her zaman hesaplayın.. Ancak gerekli ise ve size
avantaj sağlıyorsa şah çekin .. Unutmayın Şah çekince
boyunuz uzamıyor
.. Yanlışlıklara mehil vermeden şunu da hemen ifade etmeliyim ki.. bir
konumu değerlendirirken ŞAH ÇEKMEYİ ilk değerlendirmekte fayda
vardır.. Anlamsız da olsa her şah çekişi ilk değerlendirin ama
sadece gerekliyse Şah çekin..



11. Materyalist Oynamak YASAK: Özellikle satranç a
yeni başlayan oyuncuların taşların değerlerini öğrendikten sonraki
tutumları garip bir şekilde değişir.. Konuma bakmaksızın piyon
önde olmayı yada taş kazanmayı hedeflerler.. bu yanlış değildir..
Ancak böyle materyalist oynamak yerine HAYAL
GÜCÜNÜZE güvenin.. Her zaman hayal kurun..
örneğin Vezir Feda etmeyi , Kale feda etmeyi, Fil Feda etmeyi..
bazı konumlarda iki kaleyi birden feda etmeyi sürekli hesaplayın..
Unutmayın Mat yapınca kaç tane taşınız kaldığının hiç bir
önemi yok.. önemli olan rakibi mat etmektir.. " Ben şunu
alırsam oda şunu alır " mantığı ile düşünmeyin.. Pozisyonun
zenginliklerini keşfedin.. Satranç gerçek bir Keşif
arenasıdır..



12.Disiplini Elden bırakmak YASAK: Satranç gerçek
bir disiplin oyunudur.. Rakibinizi asla küçümsemeyin..
bir turnuvada sizden çok zayıf olduğunu
düşündüğünüz oyuncu ile oynarken " Nasıl olsa
öyle yada böyle kazanırım ben " diye rakibi
küçümseyici ihmalkar hamleler yapmayın.. Her zaman
Agresif oynayın.. ancak gerektiğinde de sıkı defans yapmayı bilin..
bunun tam tersi bir durum ise kendinizden çok kuvvetli oyuncu
ile eşleştiğiniz zaman asla demoralize olup pasif hamleler yapmayın "
Nasıl olsa beni yenecek " demeyin.. Karşınızdaki kişiye kim olursa
olsun saygı duyun.. Siz oyununuzu oynayın her zaman sonucu
değerlendirmek sonraki işiniz olsun.. Eğer Disiplin bana göre
değil diyorsanız Pişti veya Papaz kaçtı gibi oyunlar tam size
göre



Buraya kadar bahsi geçen konumları kesin ifadelerle
söylemek ne kadar doğrudur tartışılır.. Kendi kanaatlerimi
içeren bu yazıyı tartışmaya açmak ise bana keyif
verecek....

Benim için tüm satranç cıların Görüş ve
önerileri çok kıymetli.. yanlış veya doğruyu birlikte
bulacağımıza göre bunu yapmanın en güzel yönü
tartışmaktır... Belkide bu yüzden yazmayı seviyorum



Kolay gelsin..

[furkanbal]

TEŞEKKÜRLER